Bảo vệ người tiêu dùng khi thương mại điện tử phát triển mạnh mẽ

Đại diện Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng (Bộ Công Thương) cho biết, nhiều quy định hiện nay chỉ phù hợp với các giao dịch, kinh doanh, tiêu dùng có tính truyền thống mà chưa tính đến một số phương thức mới, hiện đại, đặc biệt là sự phát triển của thương mại điện tử và cách mạng khoa học công nghệ 4.0. Nhiều hành vi xâm phạm quyền lợi người tiêu dùng mới xuất hiện nhưng chưa được bổ sung vào phần các hành vi cấm hoặc nghĩa vụ của các chủ thể có liên quan. Một số nội dung về bảo vệ thông tin và cung cấp thông tin cho người tiêu dùng không còn phù hợp, do sự xuất hiện của các chủ thể mới hoặc dạng hành vi mới.

Theo Luật sư Phan Thị Việt Thu, Chủ tịch Hội Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng TPHCM, những vi phạm về an toàn thực phẩm ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe và tính mạng người tiêu dùng. Bộ luật Hình sự đã xác định hành vi vi phạm quy định an toàn thực phẩm mà sản phẩm có giá trị từ 10 triệu đồng trở lên, gây ngộ độc, gây tổn hại sức khỏe người tiêu dùng, thì sẽ bị xử lý hình sự. Tuy nhiên Luật chưa quy định bồi thường thiệt hại cho người sử dụng mặc dù những chất độc hại tích tụ sẽ hại sức khỏe về sau. Đây là điều thiệt thòi lớn nhất của người tiêu dùng, vì vậy cần phải quy định cho những trường hợp chứng minh người tiêu dùng đã sử dụng sản phẩm độc hại, dù chưa phát sinh trong hiện tại.

TS. Lương Đăng Ninh, Chủ tịch Hội Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng tỉnh Lạng Sơn cũng chia sẻ, thực tế nhiều người tiêu dùng cũng chưa biết mình có các quyền và nghĩa vụ gì để tự bảo vệ. Do vậy các đơn thư khiếu nại gửi đến Hội và các cơ quan chức năng của Nhà nước rất ít. Thậm chí, nhiều người bị xâm phạm quyền lợi nhưng không biết phản ánh với cơ quan, tổ chức nào, không biết địa chỉ để khiếu nại. Thậm chí, có người còn tâm lý e ngại khiếu nại khi mua phải hàng hóa, dịch vụ không bảo đảm chất lượng... gây nhiều khó khăn cho công tác bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Đặc biệt, có rất nhiều người “đặt niềm tin” vào những quảng cáo sai sự thật trên môi trường mạng, dẫn đến những thiệt hại không đáng có.

Theo đề xuất của ông Lương Đăng Ninh, cần bổ sung các khái niệm mới như: Thông tin (cá nhân) của người tiêu dùng, hàng hóa, các chủ thể mới xuất hiện trong các hình thức kinh doanh như mạng xã hội nhượng quyền 4.0, Facebook, Zalo… vào văn bản pháp quy để bảo vệ người tiêu dùng.

Luật sư Phan Thị Việt Thu cũng kiến nghị các giải pháp báo vệ người tiêu dùng như cần bổ sung điều khoản quy định việc hình thành hệ thống cơ quan chuyên trách về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, có thể chế định thành một lĩnh vực nghề nghiệp đối với hoạt động bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, mà cũng vừa hỗ trợ các cá nhân, tổ chức kinh doanh làm ăn chân chính.

"Cùng với quyền lợi được bảo vệ, người tiêu dùng phải thực thi nghĩa vụ của mình như không đặt mua sử dụng những loại hàng hóa làm giả các thương hiệu lớn như trong lĩnh vực thời trang, gây thiệt hại uy tín quốc gia, bảo đảm cho việc thực thi các Hiệp định thương mại mà Việt Nam ký kết", luật sư Thu nhấn mạnh.

Hiền Minh/chinhphu.vn